Amonyak, hidrojen ve azotun birleşiminden oluşan, bazı aminoasitlerin deaminasyonundan ve aminler ile nükleik asit gibi kaynaklardan meydana gelen oldukça keskin kokulu bir gazdır. Suda çözünebilen ve oldukça zehirli bir atık ürün olan amonyak, kimyada NH3 formülüyle gösterilir. Amonyağın Özellikleri Amonyak, OH iyonu içermemesine rağmen zayıf baz özelliğine sahiptir ve gazlaşma gizli ısısının oldukça yüksek olmasından dolayı sanayi tesislerinde soğutucu olarak da kullanılabilmektedir. Atmosfer basıncında -33.34 ℃ kaynama noktasına sahip olan amonyağın, molekül ağırlığı 17.0304 g/mol'dür ve -78 ℃ sıcaklıkta gaz halinde bulunur. Molekül şekli üçgen piramit şeklindedir ve polar yapısından dolayı su içerisinde yüksek miktarda çözünebilir. Amonyak, ilaç, parfüm, gübre ve boya gibi birçok maddenin sentezleme işleminde ilk olarak kullanılır. Aynı zamanda temizlik maddelerinde de kullanılan amonyak, canlılar için oldukça zehirli bir maddedir ve kullanılırken kesinlikle dikkat edilmesi gerekmektedir. Amonyağın Ticari Kullanımı ve Güvenlik Kovalent bağlı bir bileşik olan amonyak, insanın gözünü yaşartacak ve akmasına sebep olacak kadar keskin bir kokuya sahiptir. Ticari amaç için kullanılan ve amonyak olarak bildiğimiz sıvı, aslında amonyak gazı değildir. Amonyağın suyun içerisinde erimiş halde bulunduğu amonyum hidroksittir. Oldukça kuvvetli bir alkali olan amonyum hidroksit, evlerde temizlik malzemesi olarak kullanılabilir. Sanayide azot ve hidrojenin sıkıştırılmasıyla, kızgın demir ya da platinyum üzerinden geçirilmesiyle ve fabrikaların bacasından çıkan dumanların arıtılması sonucu elde edilebilen amonyak gazının zararlarından korunmak oldukça önemlidir. Amonyak Kokusuna Maruz Kalmanın Zararları Çok güçlü ve etkili bir madde olan amonyak, 5-25 ppm arasında kokusu hissedilebilir ve uzun süre boyunca amonyak kokusuna maruz kalındığında zehirleyici bir etkiye sahiptir.
Amonyak Kokusuna Maruz Kalınması Durumunda Alınacak Önlemler Amonyak kokusuna maruz kalma durumlarında, hastalar bulunduğu ortamlardan uzaklaştırılmalı ve açık havaya çıkarılmalıdır. Ortamın camları açılarak içeriye temiz havanın girmesi sağlanmalıdır. Aynı zamanda hastaya süt ve yoğurt gibi besinler verilebilir. Amonyak kokusuna maruz kalan kişiler, sonradan bronşit, akciğer ve nefes borusu ödemleri oluşması nedeniyle mutlaka sağlık gözetiminde bulundurulmalıdır. |
